COLUMN - Verhaal achter de Platenhoes - Frank Zappa’s Mothers of Invention - Over-Nite Sensation [1973]

Roomservice!

Die middag lachte opeens een Zappa-box me toe in een platenzaak: de Broadway Collections. De zoveelste ‘bootleg’ van Zappa-muziek, de zoveelste illegale opname van Frank Zappa. Maar ja, wat wil je als je zulke mooie en unieke muziek maakt, in de studio en live. 
Eerder op de dag had ik ook al een Zappa-moment. Een kennis had me verteld dat hij aan druppelfotografie deed. Druppelfotografie … de term zette onmiddellijk mijn dirty mind in gang. ‘Ik lijk Zappa wel’, dacht ik nog. 
Terzake. Natuurlijk kocht ik de Zappa-box, ook al heb ik meer dan vijftig LP’s
van Zappa in de kast staan. Frank Vincent Zappa, een van mijn grote muzikale helden: gitarist, bandleider, componist, satiricus en criticaster van alles wat conservatief en preuts was in de VS. 
Een van mijn favoriete LP’s van Zappa is Over-Nite Sensation uit 1973. De begeleidende Mothers of Invention van die tijd – hij wisselde de band nogal eens van samenstelling – behoren tot de meest getalenteerde, met namen als violist Jean-Luc Ponty en toetsenist George Duke. Op de plaat staan concertklassiekers als “I'm the Slime”, “Dinah-Moe Humm” en “Montana”.

De hoes van Over-Nite Sensation is ontworpen en geïllustreerd door David B. McMacken. In een surrealistisch gatefold-ontwerp staat een tekening waarin tekstuele grappen van Zappa en de muziek op het album weergegeven worden. Toen ik doorkreeg wat al die fantasiebeelden in realiteit betekenden, kreeg ik rode oortjes. (Ja, ik ben in wezen heel braaf. Ik durf bijvoorbeeld ‘Give me your Dirty Love’ – een tekst van deze LP-  niet hardop te zingen waar mijn vrouw bij is.) 
De voorkant van de hoes toont een rommelige hotelkamer, compleet met voedselverpakkingen, omgegooide stoelen, ondergoed en een rot stuk fruit, allemaal op groter of juist kleiner dan ze in het echte leven zijn. Links ligt een man met twee hoofden op een bed, terwijl op de tv in het midden het gezicht van Frank Zappa te zien is, waarbij het slijm dat van het scherm druipt een duidelijke verwijzing is naar het nummer “I'm the Slime”. Stickers van ‘Mothers’ Flo & Eddie sieren een gigantische koffer aan de rechterkant. Volgens ontwerper David McMacken weerspiegelt het een momentopname van het tourleven van een roadie en, meer in het algemeen, van de lusten van muzikanten onderweg. 
McMacken ontving de opdracht voor het kunstwerk telefonisch van Zappa. Zappa beschreef de bizarre scène die hij voor ogen had. Op verzoek van Zappa ontwierp McMacken de cover in de stijl van de Oude Hollandse Meesters, hoewel sommige elementen, met name de surrealistische beelden, meer doen denken aan Salvador Dalí.

De lijst van het schilderij, die doorloopt tot aan de achterkant van de gatefoldhoes, weerspiegelt de seksuele inhoud van het album. Het toont groteske seksuele fantasieën, zoals maïskolven die ejaculeren en hoofdloze zeemeerminnen penetreren. Ernaast hangt een bord met de albumtitel, McMackens naam en het jaartal 1973 in Romeinse cijfers.

De brandblusser verwijst naar Zappa's toenmalige roadmanager, Marty Perellis, wiens naam op het apparaat staat gegraveerd. Zijn excentrieke gedrag en seksuele escapades dienden blijkbaar als inspiratie voor veel van de thema's die Zappa op het album verkent. Het zou een vergrote replica zijn van de brandblusser waarmee Perellis ooit naakt door een motel werd achtervolgd: een situatie waaruit roadies Hof en Sloatman – de personages achter de tweekoppige man die de slang van de brandblusser in één hand houdt – hem redden om hem vervolgens speels met het apparaat te blussen.
Nog vreemder is de aanwezigheid van een biomechanische spookarm die in de spiegel reikt om een sigaret te pakken.

David McMacken werkte hij in de reclame voordat hij zich later specialiseerde in het ontwerpen van albumhoezen. Naast zijn werk voor Zappa, waaronder de hoes voor 200 Motels (1971), waren zijn coverontwerpen voor klanten onder andere AC/DC, Kansas, Cat Stevens en de Beach Boys. 
Ik zou nog veel meer over Macken en vooral Zappa kunnen schrijven, maar ik moet nu eerst een appje beantwoorden. Van die kennis met zijn druppelfoto’s. Kleine kunstwerkjes zijn het geworden. Ik kreeg er geen rode oortjes van.
Gerrit-Jan Vrielink

Een van de muzikanten uit Zappa samenwerkingsverbanden zien? Drummer Chad Wackerman komt op zondag 8 maart 2026 naar de Boerderij.