Verhaal achter de platenhoes: Clutching at Straws (1987) - Marillion
De tol van de roem. Cabaretiers Freek de jonge en Bram Vermeulen schreven er als Neerlands Hoop in 1977 al een mooi lied over. Als je succes hebt, wórd je geleefd en heb je geen lol van je poen. Dat is de tol van de roem.
Zanger Fish van Marillion weet daar alles van. Door het succes van met name de lp ‘Misplaced Childhood’ werd de druk op de band gigantisch groot om door te gaan met de succesformule. Er volgde een afmattende wereldtournee. Het leven van Fish bestond nog slechts uit hotelkamers en bars. Voor de buitenwereld hing hij de nar en de gevierde popster uit, maar ’s avonds gierden de angsten door zijn keel en twijfelde hij sterk aan zichzelf. Drank en drugs verwoestten zijn leven. Hij wilde eigenlijk niet doorgaan met dit leven. Hij besefte dat het zijn ondergang zou worden. De tol van de roem. Hij klampte zich vast aan een strohalm: nog één lp met Marillion die toepasselijk ‘Clutching at Straws’ zou gaan heten. Daarna stapte hij uit de band, ondanks het succes.
‘Clutching at Straws’ werd een conceptalbum over een schrijver, Torch, met een zogeheten writer’s block. Hij krijgt geen woord meer uit zijn pen na het succes van zijn laatste roman. Hij blikt terug op zijn leven en beseft dat hij er een puinhoop van heeft gemaakt. Elk nummer portretteert een moment uit het leven van Torch, terwijl hij afdaalt in alcohol- en drugsmisbruik om te ontsnappen aan zijn verantwoordelijkheden en zijn tekortkomingen als persoon. Clutching at Straws staat voor de wanhoop van Torch, die, niet verrassend, het alter ego van Fish is.
Fish wilde ook af van het handelskenmerk nar (‘Jester’) van Marillion. Op de drie voorgaande lp’s is Jester prominent aanwezig op de hoezen. Fish laat de nar op de achterkant van de hoes van ‘Misplaced Childhood’ door het raam verdwijnen.
Voor de hoes van ‘Clutching at Straws’ bedacht illustrator Mark Wilkinson in eerste instantie een gevallen engel als hoofdpersoon, Valkyrie. Het idee sprak Fish wel aan, maar de hoes moest ook iets met een bar te maken hebben, omdat het leven van de hoofdpersoon Torch zich voornamelijk daar afspeelde. Een poolbiljarttafel was ook een vereiste omdat het nummer ‘Warm Wet Circles’ daarnaar verwijst. Het werd een moeizaam proces tussen Wilkinson en Fish om tot een eindresultaat te komen.
En dat terwijl er fors druk op de productie van de hoes stond. De lp moest namelijk tegelijk in Amerika en Europa worden uitgebracht, maar met name de Amerikaanse markt stelde hoge eisen. Zo mocht er geen uitklapbare hoes komen. Wilkinson had maar tien dagen in plaats van de gedachte paar maanden om de hoes te maken. Hij koos daarom voor een foto van een pub in zijn woonplaats Colchester. Sfeervol, maar wel erg klein. Voor de pooltafel werd een plek op de achterkant van de hoes gevonden. De bandleden zitten en staan eromheen, met John Lennon, filmster James Dean en schrijver Jack Kerouac, inspiratiebronnen voor Fish, er tussen geplakt.
Op de voorkant zien we hoofdfiguur Torch. Hij heeft zijn narrenpak uitgetrokken, maar het hangt nog wel aan de riem van zijn broek. Naast hem aan de bar zitten of staan enkele helden van hem. Comedian Lenny Bruce, schrijver Truman Capote, de Engelse dichter Dylan Thomas en de Schotse dichter Robert Burns. Vier mannen met één gemeenschappelijke noemer: een zware drank- en/of drugsverslaving die hen uiteindelijk het leven kostte. Niet toevallig is dat het overheersende thema van ‘Clutching At Straws’.
Het was een immens werk voor Wilkinson om de collage zo realistisch mogelijk te krijgen. Photoshop bestond nog niet in 1987. Het lukte hem net op tijd. Hoewel commercieel minder succesvol dan voorganger ‘Misplaced Childhood’ wordt ‘Clutching at Straws’ vaak beschouwd als Marillions beste werk. Somberder dan andere albums, maar geslaagd door zijn concept en zijn pakkende melodieën en teksten.
Het bracht Fish niet op andere gedachten. Zijn besluit stond vast, hij zou Marillion verlaten. Geen theater meer, niet meer de clown spelen, of de nar uithangen. Hij vertelt zijn fans het droeve nieuws op de achterkant van de hoes van Clutching at Straws’ via een citaat uit Lof der Zotheid uit 1509, van Nederlands bekendste humanist, Erasmus. Kort gezegd: het leven is een toneelstuk waarin mensen met maskers op hun rol spelen, totdat de regisseur hen van het toneel afhaalt.
Dat moment wilde Fish niet afwachten; hij vervolgde zijn carrière met een aantal solo lp’s waarin hij lekker zijn eigen gang kon gaan.
Gitarist Steve Rothery ging gewoon door met Marillion en treedt nog steeds op, ook als solo artiest. Op 15 april staat hij weer in Poppodium Boerderij.
Gerrit-Jan Vrielink
Met dank aan Frans Schmidt en Progwereld.